Zelf grondwater oppompen, een goed idee?
26 mei 2023Zelf grondwater oppompen: het klinkt als een ideale oplossing om bijvoorbeeld je tuin te besproeien in de droge zomermaanden. Maar mag dat zomaar? En hoe werkt dat precies en waar moet op letten? Alle antwoorden op een rij.
Volg de laatste ontwikkelingen via onze LinkedIn pagina.
Mag je zelf grondwater oppompen?
In principe mag je in grote delen van Nederland zelf grondwater oppompen. Maar om een pompsysteem aan te leggen moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. De overheid en de drinkwaterbedrijven staan er trouwens niet om te springen dat we dit massaal gaan doen. Het kan namelijk ongewenste effecten hebben op de kwaliteit, veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid van de drinkwatervoorziening.
Het oppompen van grondwater kan ongewenste effecten hebben
Vergunning nodig?
Grootverbruikers, die meer dan 150.000 kuub per jaar willen oppompen, zoals de industrie en drinkwaterbedrijven, moeten een vergunning aanvragen bij de provincie. Kleinere verbruikers, zoals boeren, moeten boven een verbruik van 60 kuub per uur een vergunning aanvragen bij het waterschap. Daarbij wordt door bevoegd gezag een Milieueffectrapportage opgesteld.
Melding verplicht
Aangezien je als consument onder een uurverbruik van 60 kuub blijft, is een vergunning niet nodig. Wel moet er melding worden gemaakt van de grondwateronttrekking. Dit doe je bij het lokale waterschap. Dat is het bevoegd gezag als het gaat om het watersysteem. Op de website van de Unie van Waterschappen kun je zien welk waterschap in jouw regio actief is. Ook geldt een maximale onttrekking van drie aaneengesloten maanden.
Soms helemaal verboden
Daarnaast is het in sommige gebieden verboden om grondwater te onttrekken, zoals in boringvrije zones. Zo kan het zijn dat kleilagen kwetsbaar zijn en de kwaliteit van het grondwater door boringen in gevaar komt. Ook kan er een te hoog zoutgehalte in de bodem zitten, zoals in kustprovincies. Op de website van het lokale waterschap is vaak te vinden welke voorwaarden er worden gesteld en waar het verboden is.
Extra vereisten?
Ja. Als de woning niet is aangesloten op het openbare drinkwaternet zijn er extra regels. Drinkwaterbedrijven zijn verplicht en aansluiting te verzorgen aan iedereen die daarom vraagt in hun verzorgingsgebied. Maar als je geen aansluiting hebt en en er binnen veertig meter van het netwerk wilt boren naar drinkwater of indien aansluiting mogelijk is tegen dezelfde kosten, dan geldt die aansluitverplichting ook.
Het college van B&W in de gemeente kan eventueel bij de omgevingsvergunning vrijstelling verlenen van de aansluitverplichting. Als je het zelf opgepompte water wilt gebruiken in je woning, dan moeten woninginstallaties voldoen aan NEN 1006, de afgesproken normen over de kwaliteit van het water
Zelf grondwater oppompen in de praktijk
Zelf grondwater oppompen is niet heel ingewikkeld. Om grondwater op te pompen moet eerst worden bepaald van welke diepte het water moet komen. Die meting kan worden gedaan door met een (hand)boor de bodem in te gaan tot de watervoerende laag wordt bereikt. Het kan zijn dat op sommige plekken een hoog ijzer- of zoutgehalte in het water aanwezig is. Met een eenvoudige strip kunnen die gehaltes worden gemeten.
Welke grondwaterpomp heb je nodig?
Als consument kun je al voor een paar honderd euro (inclusief aanleg) een pompsysteem kopen bij de bouwmarkt. Wanneer de juiste diepte is bepaald en de pomp is aangelegd, kan die in gebruik worden genomen. Het pompsysteem kan worden aangedreven door bijvoorbeeld elektriciteit of zonne-energie.
Extra tweede pomp nodig voor genoeg druk
De pomp geeft echter te weinig druk om het water uit de grond direct te gebruiken voor een sproeier. Het water moet dus eerst worden opgeslagen in een bassin, waarna de tuin of auto met een tweede pomp of met emmers en gieters kan worden bewaterd.
In opgepompt grondwater kunnen grote hoeveelheden ijzer en zout zitten
Is grondwater beter dan kraanwater?
Hoewel grondwater door beschermende kleilagen vaak geen chemische verontreinigingen bevat, kunnen er wel te grote hoeveelheden ijzer of zout inzitten. Zelf opgepompt grondwater is dan ook niet zomaar geschikt om te drinken en mag bovendien wettelijk niet aan anderen worden geschonken. Dit geldt ook voor zelf opgevangen regenwater.
Te veel ijzer en zout
Daarnaast kan een teveel aan zout of ijzer verkleuringen veroorzaken op bijvoorbeeld tegels of je auto. Een eigen grondwatervoorziening vraagt dus om continue kwaliteitsmonitoring, ook als je het niet wilt drinken. De drinkwaterkwaliteit is zeker niet beter dan het Nederlandse kraanwater.
Is het goedkoper dan kraanwater?
De prijs van het Nederlandse kraanwater is erg laag. Dit komt door de grote productieschaal, efficiënte bedrijfsvoering van de waterbedrijven en doordat de drinkwatervoorziening publiek is. Voor duizend liter kraanwater betaalt de consument gemiddeld 2,19 euro. Alleen als je echt heel veel water nodig hebt en de kwaliteit niet hoogwaardig hoeft te zijn, kan zelf grondwater oppompen een voordeliger keus zijn. In Nederland gebruiken consumenten zelden die hoeveelheden.
Alleen voor veeboeren en tuinders kan het voordeliger uitpakken. Hou er ook rekening mee dat het energie kost om het water op te pompen en zit er een prijskaartje aan de kwaliteitswaarborging.
Waar moet je verder op letten?
Wanneer je aan de regels voldoet en een systeem hebt aangelegd, moet je zorgen dat de pomp in goede conditie blijft. Dat kan door de pomp voortdurend te gebruiken en na eventuele stilstand even te laten lopen en te testen hoe het is gesteld met de waterkwaliteit. De kwaliteit moet sowieso jaarlijks enkele keren gecontroleerd worden.
In periodes van droogte gelden besparingsverzoeken zowel voor kraanwater als eigen grondwater
Waterrestricties
Hoewel zelf opgepompt grondwater een goede mogelijkheid biedt om in droge tijden je tuintje mee te besproeien, zijn consumenten wel gebonden aan restricties die de landelijke of lokale overheid kan opleggen. Zo worden bij lange periodes van droogte besparingsadviezen afgegeven, zoals een verzoek om niet je auto te wassen of tuin te besproeien. Die besparingsverzoeken gelden zowel voor het gebruik van kraanwater als eigen grondwater.
Is het een goed idee?
Ondanks dat wet- en regelgeving het mogelijk maakt om zelf grondwater op te pompen, benadrukken de overheid en de (drink)watersector dat de regels er niet zijn om deze vorm van zelfvoorzienendheid te faciliteren. Het grootschalig oppompen van eigen grondwater kan namelijk ongewenste effecten hebben op de kwaliteit, veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid van de drinkwatervoorziening.
Overheid en drinkwaterbedrijven: liever niet
Door gebrekkig zicht op individuele grondwateractiviteiten is het voor provincies, waterschappen en drinkwaterbedrijven lastig om nadelige hydrologische en geologische gevolgen tegen te gaan. Bovendien wijzen zij op de lage kosten en hoge kwaliteit van het Nederlandse kraanwater. Als het aan de overheid en de drinkwatersector ligt is en blijft een eigen (drink)watervoorziening dan ook eerder uitzondering dan regel.
Reacties
69