Altijd voorbereid: hoe drinkwaterbedrijven crises het hoofd bieden
Ook wanneer er sprake is van een stroomstoring, een cyberaanval of een vervuiling in de rivier, blijft het drinkwater uit de kraan gewoon betrouwbaar. Die vanzelfsprekendheid is te danken aan een goed doordachte crisisvoorbereiding door de tien drinkwaterbedrijven in Nederland. Achter de schermen zijn duizenden professionals dag en nacht bezig met het veiligstellen van onze drinkwatervoorziening – onder normale omstandigheden, maar ook als het misgaat.
Volg de laatste ontwikkelingen via onze LinkedIn pagina.
Drinkwater als top-vitale infrastructuur
Drinkwater is niet zomaar een nutsvoorziening: het is top-vitale infrastructuur. Dat betekent dat uitval van de drinkwatervoorziening al snel kan leiden tot maatschappelijke ontwrichting. Denk aan ziekenhuizen waar operaties stilvallen, fabrieken die niet kunnen draaien of basisscholen die hun deuren sluiten. Daarom stelt de overheid via verschillende wetten hoge eisen aan de betrouwbaarheid van de sector.
Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief
Voorbereid op alles: van droogte tot digitale dreiging
Elke vier jaar brengen drinkwaterbedrijven hun risico’s in kaart in een leveringsplan. Ze analyseren natuurlijke gevaren (zoals overstromingen, natuurbranden en droogte) én moedwillige dreigingen zoals sabotage of cyberaanvallen. Op basis daarvan worden maatregelen genomen: zoals bijvoorbeeld eigen noodstroomvoorzieningen om tien dagen zelfstanding stroom op te wekken, alternatieve waterbronnen, redundantie (dubbelingen) in distributienetwerken en fysieke beveiliging van installaties.
Ook bij digitale dreiging staan de systemen stevig: de procesautomatisering (PA), het digitale hart van de drinkwatervoorziening, is zó ingericht dat installaties zelfstandig kunnen blijven draaien. Zelfs bij een grootschalige hack kunnen productie-eenheden handmatig worden bediend.
Noodscenario’s: nooddrinkwater en onderlinge hulp
Mocht de levering van drinkwater toch in gevaar komen, dan treden noodscenario’s in werking. Iedere Nederlander heeft recht op minimaal drie liter nooddrinkwater per dag als de levering langer dan 24 uur uitvalt. Gemeenten wijzen van tevoren distributiepunten aan, waar nooddrinkwater-units kunnen worden ingezet: mobiele containers met 10.000 liter water. Drinkwaterbedrijven werken hierin nauw samen met gemeenten, die zorgen voor distributie en communicatie.
Ook onderling helpen drinkwaterbedrijven elkaar. Dankzij koppelingen tussen netwerken kunnen zij personeel, materialen en zelfs drinkwater uitwisselen. Indien nodig kan de minister van Infrastructuur en Waterstaat transportcapaciteit vorderen om hulp mogelijk te maken.
Oefenen en verbeteren
Voorbereid zijn is één, maar oefenen is minstens zo belangrijk. Daarom organiseren drinkwaterbedrijven en gemeenten regelmatig nooddrinkwateroefeningen. Ook worden zogeheten ‘reality checks’ uitgevoerd, waarbij de toezichthouder (ILT) controleert of de maatregelen uit de leveringsplannen daadwerkelijk worden nageleefd.
Heldere rollen en verantwoordelijkheden
In een crisis is heldere taakverdeling cruciaal. De drinkwaterbedrijven zijn verantwoordelijk voor de levering en kwaliteit van drinkwater. Gemeenten ondersteunen bij distributie en communicatie richting burgers. De ILT houdt toezicht, terwijl Vewin namens de sector de verbinding legt met de landelijke overheid. Bij een terroristische dreiging of cybercrisis wordt samengewerkt met het Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC).
