Zo werkt de glastuinbouw aan het slimmer benutten van regenwater

De glastuinbouw is een voorloper op het gebied van het opvangen en benutten van regenwater. De sector zoekt constant naar manieren waarop dat efficiënter kan. Binnen de Greenport West-Holland start Glastuinbouw Nederland samen met partners een pilot voor het ondergronds bergen van regenwater.

Volg de laatste ontwikkelingen via LinkedIn.

Net als andere typen landbouw ondervindt de glastuinbouw de gevolgen van klimaatverandering. Zowel de piekbuien als droogte kan problemen veroorzaken, vertelt Margreet Schoenmakers, programmamanager innovatie Water & Plantgezondheid bij Glastuinbouw Nederland.

Disbalans neerslag en waterbehoefte

“Bij een extreme bui kan de kasconstructie en de gehele hemelwaterafvoer hier niet voldoende op zijn berekend. Het andere uiterste, droogte, is weer een probleem in de warmere maanden. Enerzijds hebben planten dan een grotere waterbehoefte en tegelijkertijd is er in die periode veel minder water beschikbaar. Er is dus een disbalans tussen wanneer het water valt en nodig is.”

Opvang regenwater glastuinbouw

Neerslag is de belangrijkste bron van gietwater in de glastuinbouw. Schoenmakers: “Elk bedrijf is verplicht minimaal 500 kuub per hectare regenwater te bergen. Maar de meeste bedrijven bufferen veel meer. Het voordeel van kassen is dat ze beschikken over een enorm oppervlak om water op te vangen. Dat wordt vervolgens via goten en een leidingstelsel naar bassins geleid.”

greenport west holland water vasthouden glastuinbouw

Aanvullend gebruik grondwater

Toch is regenwater alleen vaak niet genoeg voor de volledige waterbehoefte. Daarom gebruiken veel glastuinbouwers aanvullend grondwater. Het gebruik hiervan staat echter onder druk, zegt Schoenmakers. “Aan het lozen van brijn – de reststroom na ontzilting van water – zitten milieurisico’s. De lozingsregels hiervoor worden mogelijk verder aangescherpt. Daarnaast kan grondwateronttrekking in veengebieden de bodemdaling versnellen. Daar hebben we ook in de glastuinbouw mee te maken.”

Weinig geschikte alternatieven

Om te zorgen dat de impact van watergebruik beperkt blijft en er in de toekomst genoeg gietwater beschikbaar is, zoekt de sector naar alternatieven. Oppervlaktewater is voor de meeste bedrijven en in de meeste regio’s geen realistische optie, zegt Schoenmakers.

“De beschikbaarheid hiervan is zeker bij droogte beperkt. Daarnaast is de kwaliteit slechter dan die van grondwater, waardoor het te veel risico oplevert voor het gewas en de mogelijkheid om water binnen de kas te hergebruiken. Vooral groentetelers stellen hoge eisen aan hun gietwater.”

Ondergrondse opslag van regenwater

Wat uitkomst kan bieden, is het beter benutten van regenwater. Een van de manieren waarop dat op grotere schaal kan, is door het ondergronds op te slaan. Schoenmakers: “Doordat je regenwater injecteert en vervolgens uit de ondergrond onttrekt, belast je het ‘oorspronkelijke’ grondwater niet. Hierdoor verbruik je effectief minder grondwater.”

Greenport West-Holland

Binnen het project Greenport West-Holland wordt onder meer onderzocht hoe het ondergronds opslaan van regenwater op een slimme manier kan. Glastuinbouw Nederland werkt hierbij nauw samen met Hoogheemraadschap Delfland, de gemeente Westland en de provincie Zuid-Holland.

Samenwerking is essentieel

Schoenmakers: “We hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen, namelijk een gezond watersysteem. Alleen heeft elke partij daarbij ook weer een eigen focus en belang. Die belangen proberen we in Greenport West-Holland samen te brengen. Om oplossingen te vinden voor problemen in de waterketen hebben we elkaar hard nodig.”

Lees verder onder de afbeelding

Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief

Pilot ondergrondse waterbuffer

Samen met de drie partners bereidt Glastuinbouw Nederland momenteel een pilot voor. Hierin gaan de partijen onderzoeken hoe ondergrondse wateropslag eruit moet zien, wat de mogelijke effecten zijn en welke obstakels er zijn. Schoenmakers: “Er zijn nog veel onzekerheden. Blijft het water bijvoorbeeld netjes op een plek als je het infiltreert of verspreidt het zich? En wat gebeurt er met de kwaliteit van het grondwater?”

Goede onderlinge afspraken

Het ondergronds bufferen van regenwater vraagt ook om goede afspraken. Bijvoorbeeld over een eerlijke waterverdeling tussen de gebruikers. Schoenmakers: “Om dit zo goed mogelijk te doen zijn bedrijven in de glastuinbouw onderling verenigd in een coöperatie. Het idee is dat zij uiteindelijk ook in de praktijk het beheer gaan verzorgen.”

Rond een calamiteitenplas

De pilot, die naar verwachting vier jaar zal duren, gaat plaatsvinden rond een waterplas die normaal dienst doet als noodbuffer, zegt Schoenmakers. “We moeten onder meer een leidingstelsel aanleggen om het water in de ondergrond te brengen en te kunnen onttrekken. Wat er verder nodig is, zal blijken als de pilot eenmaal loopt.”

Zoeken naar lokaal de beste oplossing

Volgens Schoenmakers gaat het er uiteindelijk om dat er lokaal wordt gezocht naar de beste oplossing. “Ondergrondse opslag zal lang niet overal mogelijk of noodzakelijk zijn. De lokale watervraag, uitdagingen in het watersysteem en mogelijkheden voor het vasthouden van water kunnen erg verschillen per gebied. Misschien is het verruimen van bovengrondse regenwaterbassins ergens al voldoende.”

Inzetten gezuiverd afvalwater

Tot slot noemt Schoenmakers nog een andere optie die de komende jaren verder gaat worden onderzocht: het inzetten van effluent van rioolwaterzuiveringen (rwzi’s). “Dat water wordt nu geloosd op oppervlaktewater en afgevoerd naar zee. Dat is zonde, want het is mogelijk prima bruikbaar in bijvoorbeeld kassen rondom zuiveringen. Hierbij is samenwerking met andere sectoren, inclusief de drinkwatersector, van cruciaal belang.”

Wat is Greenport West-Holland?

Greenport West-Holland is een programma en netwerkorganisatie van overheden, kennisinstellingen en ondernemers uit de glastuinbouw in West-Nederland. Water is samen met voedsel en energie een van de centrale thema’s.

Behalve het vergroten van de waterkwantiteit is er in de Greenport aandacht voor waterbesparing, zoals het sluiten van de waterkringloop in kassen. Met systemen voor luchtontvochtiging kan tot 10 procent van het waterverbruik worden teruggewonnen.

Water vasthouden Watertransitie

Deel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *